روش های استهلاک

✅ روش های استهلاک

هزینه استهلاک به عنوان با اهمیت ترین هزینه مرتبط با اموال ، ماشین آلات و تجهیزات تلقی می گردد. در این ارتباط ما از روش شناسایی و منطقی جهت شناسایی هزینه استهلاک مرتبط با هر دارایی استفاده می نمائیم . استهلاک محاسبه شده در هر دوره به حسابی با عنوان استهلاک انباشته منظور می گردد. این حساب ، حسابی کاهنده است و در سمت راست ترازنامه به عنوان کاهنده بهای تمام شده دارایی نمایش داده می شود . تفاوت بهای تمام شده و استهلاک انباشته دارایی برابر است با ارزش دفتری دارایی.

🔻استهلاک از نظر قانون مالیات مستقیم :

بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم دارایی ثابت بر اثر استفاده یا گذشت زمان قابل استهلاک است . در این قانون ماخذ استهلاک قیمت تمام شده دارایی می باشد و استهلاک از تاریخی محاسبه می شود که دارایی قابل استهلاک آماده برای بهره برداری در اختبار موسسه قرار می گیرد. در صورتی که دارایی قابل استهلاک در خلال ماه در اختیار موسسه قرار گیرد ماه مزبور در محاسبه منظور نخواهد شد. در مورد کارخانه ها دوره بهره برداری آزمایشی جزو بهره برداری محسوب نمی گردد.

بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه استهلاک به دو روش نزولی و مستقیم پذیرفته شده است. در تبصره 1 این ماده هزینه مربوط به تغییر یا تعمیرات اساسی دارایی ، جزو قیمت تمام شده دارایی محسوب می شود . تبصره 2 همین ماده بیان می کند که موسسات می توانند هزینه های نرم افزاری خود را از 3 سال تا حداکثر 5 ساله مستهلک کنند.

هر کجا که میان قانون مالیاتهای مستقیم و استانداردهای حسابداری تناقض وجود داشته باشد معیار و ملاک جهت انجام عملیات حسابداری قانون مالیاتهای مستقیم می باشد.

استهلاک از نظر استانداردهای حسابداری ایران : ( استاندارد شماره 11 )

در استاندارد ایران دارایی ثابت به موازات کسب منافع مستهلک می گردد. همچنین نابابی ، فرسودگی و خرابی نیز از علل استهلاک دارایی می باشد . به صورت کلی علل استهلاک از دید استاندارد 11 عبارت است از :

1- استفاده مورد انتظار واحد تجاری از دارایی

2- فرسودگی و خرابی

3- نابابی فنی ناشی از پیشرفت تکنولوژی

4- محدودیتهای زمانی از قبیل تاریخ انقضا

در ارتباط با برآورد عمر مفید دارایی ، استاندارد ، این برآورد را منوط به قضاوت واحد تجاری می داند که از تجربه دارایی های مشابه ناشی می شود . بر اساس بند 56 این استاندارد ، مبلغ استهلاک پذیر یک دارایی پس از کسر ارزش اسقاط از بهای تمام شده بدست می آید .

روشهای استهلاک مورد پذیرش در استاندارد ایران روشهای خط مستقیم ، نزولی و معادل آحاد تولید است .

در ارتباط با تغییر روش استهلاک یا تعدیل نرخ آن بند 63 این استاندارد چنین می گوید :

روش استهلاک مورد استفاده برای دارایی ها باید به طور ادواری بررسی شود و در صورت تغییر قابل ملاحظه در الگوی مصرف ، روش استهلاک جهت انعکاس الگوی جدید تغییر یابد. هر گاه چنین تغییری در روش استهلاک لازم شود . این تغییر باید به عنوان تغییری در برآورد تلقی شود و استهلاک دوره جاری و دوره های آتی دارایی تعدیل شود.

🔻نحوه محاسبه هزینه استهلاک :

جهت استهلاک باید مبنایی مناسب برای عوامل زیر تعریف نمود :

1- بهای تمام شده واقعی

2- برآورد ارزش اسقاط

3- برآورد عمر مفید

🔹در نتیجه در محاسبه استهلاک یک عامل واقعی و دو عامل برآوردی وجود دارد :

🔻ارزش اسقاط : عبارت است از مبلغی که پیش بینی می شود از فروش مال یا تعویض به هنگام عدم استفاده از آن ، مبلغ استهلاک پذیر یک دارایی بیش از کسر ارزش اسقاط آن تعیین می شود .

طبق استاندارد شماره 17 حسابداری ارزش اسقاط صفر فرض می شود . ارزش اسقاط غیر از صفر متضمن این است که واحد تجاری انتظار دارد دارایی نامشهود را قبل از پایان عمر اقتصادی آن واگذار کند.

🔻عمر مفید :

تعیین عمر مفید به ماهیت دارایی و علل اصلی استهلاک آن بستگی دارد. بنابراین عمر مفید ممکن است بر حسب یکی از مقیاسهای زیر تعیین شود:

1- دوره هایی از زمان 2-جمع محصولات قابل تولید 3- جمع ساعات کارکرد

🔻روشهای استهلاک :

الف ) محاسبه بر حسب زمان : روش خط مستقیم ( اقساط مساوی )

ب ) محاسبه بر حسب محصول :

روش ساعات کارکرد

روش میزان تولید

ج ) روشهای مبتنی بر استهلاک بیشتر در سالهای اول عمر مفید و کاهش تدریجی آن :

روش مجموعه سنوات

روش نزولی